Cercle d’Orient binasının önemi nedir?

Ülkemizde sivil mimarinin en değerli örneklerinden biri ve 1. derecede tarihi eser olarak tescil edilmiş Cercle d’Orient, ya da okunduğu şekliyle Serkl Doryan…

1833-1918 yılları arasında yaşayan, Osmanlı İmparatorluğu’nun Batı ile ilişkilerinde rol oynamış devlet adamı Abraham Paşa tarafından konut olarak yaptırıldı. Mimarlığını, İstanbul’a çok önemli eserler kazandıran, yapıtlarında Osmanlı kültürü ile Batı’nın değerlerini birleştiren Osmanlı vatandaşı Mimar Alexandre Vallaury üstlendi. 1883’te törenle açılan İstiklal Caddesi’nin en geniş cepheli binası, daha sonra Osmanlı’nın ilk sosyal kulüplerinden biri olarak anılan Cercle d’Orient’a (Büyük Kulüp) ev sahipliği yaptı ve ismini de oradan aldı.

Binanın mülkiyeti zamanla el değiştirse de işlevi değişmedi. Cercle d’Orient yıllar içinde, farklı alanlarda hizmet veren dükkânları, İstanbul’un en şık mağazaları ve seçkin terzileriyle, Beyoğlu’nda, ticaret ve alışverişi de kapsayan, şehrin en önemli sosyal kulübü oldu. Ancak kulüp buradan taşındıktan sonra binanın kaderi değişti. 1970’li yılların sonlarına doğru tarihi bina olarak tescil edilmesine rağmen, arkasındaki yapı adasının ve Cercle d’Orient’nın bazı bölümleri, tekstil atölyesi ve depo gibi amaçlarla kullanıldı. Tekstil deposunda 1983’te çıkan yangından büyük zarar gören Cercle d’Orient binası için, yangının ardından terk edilmişlik günleri başladı. Tarihe tanıklık eden bina, zaman içinde tahrip oldu, çatısı çöktü, evsizlere barınak oldu ve İstanbul’un en değerli binalarından biri bu şekilde kaderine terk edildi.